Örgün Eğitim Programları
Eğitimin anlamına baktığımızda, günümüze kadar birçok tanım yapıldığını söyleyebiliriz. Profesör Doktor Selahattin Ertürk tarafından yapılan tanım, eğitimi ‘bireyde kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istenilen değişimi meydana getirme süreci’ olarak tanımlar ve günümüzde en yaygın kullanılan tanımlardan biridir.
Bu tanımın yanı sıra eğitimi, ‘öğrenmeyi, bilgi, yetenek, değer, tutum, inanç ve alışkanlık edinimini kolaylaştıran bir süreç’ olarak da tanımlayabiliriz. Türk Dil Kurumu’na göre örgün eğitim, ‘kişilerin hayata atılmadan, iş ve meslek kollarında çalışmaya başlamadan önce okul veya okul niteliği taşıyan yerlerde, genel ve özel bilgiler bakımından yetişmelerini sağlamak amacıyla belli kanunlara göre düzenlenen eğitim, formal eğitim’ olarak tanımlanmıştır.
Örgün eğitim, öğrencilerin belirli zamanlarda belirlenmiş mekanlarda bulunmalarını gerektirir. Derslere katılım zorunluluğu vardır ve bu eğitim türünde derslere katılmamak, sınıf tekrarı yapmak veya dersi geçememek gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Formal eğitimin bir alt dalı olan örgün eğitim, sistematik ve planlı bir şekilde gerçekleşir. Öğrenciler belirli yaş gruplarına göre kategorize edilir ve derslerin ne zaman, nerede ve kim tarafından nasıl gerçekleştirileceği bellidir.
Eğitim, okul öncesi (kreş ve anaokulu), ilköğretim (ilkokul ve ortaokul), ortaöğretim (genel, mesleki ve teknik liseler) ve yükseköğretim (üniversitelere bağlı yüksekokullar, fakülteler ve enstitüler) kurumlarında, belirli okul dönemlerinde ve saatlerinde, belirli diplomalara ve eğitimlere sahip öğretmenler ve akademisyenler tarafından çeşitli müfredatlar çerçevesinde verilir.
Örgün eğitimde öğrenim kademeli olarak gerçekleştirilir. Yani öğrencilerin üniversiteye başlamaları için öncelikle lise mezunu, liseye başlamak için ise ortaokul mezunu olmaları gerekmektedir. Örneğin, 8. sınıf İngilizce dersini alabilmek için önceki yıllardaki İngilizce derslerinden geçmiş olmak şarttır. Belirli kademelerdeki eğitimlerini tamamlayan öğrenciler, bunun sonucunda diploma alma hakkını elde ederler.
Örgün eğitim, olumlu bir davranış değişikliği yaratma amacı taşır ve bu değişikliğin gerçekleşip gerçekleşmeme durumu eğitimi verenler tarafından kontrol edilir. Örneğin, lise 3. sınıf matematik dersini alan birinin bu dersin kazanımlarını edinip edinemediği dönem boyunca gözlemlenir, dönem içinde ve dönem sonunda çeşitli sınavlarla ölçülür ve buna göre öğrenciye bir not verilir ve bu sayede öğrencinin dersi geçip geçemeyeceği belli olur.
Uygulanan eğitimin, öğretmenler tarafından gözlem ve sınav yoluyla öğrencide olumlu bir davranış değişikliği yaratıp yaratmaması konusunda kontrol altında tutulması, örgün eğitimin avantajlarından biridir. Ancak bu eğitim türünde öğrencilerin belirli zamanlarda, belirli mekanlarda bulunmasının zorunlu tutulması, öğrencileri kısıtlayan bir durum olarak ortaya çıkmaktadır. Örneğin, evi ile okulu arasındaki mesafe uzak olan öğrenciler ulaşım sıkıntısı çekebilmektedir. Ayrıca aileleri tarafından şehir dışında okumalarına izin verilmeyen öğrencilerin (özellikle kız öğrencilerin) eğitime başkaları ile eşit bir şekilde ulaşma imkanının önünde bir engel yarattığı görülmektedir.
Bunun haricinde rahatsızlık yaşadığı için okula gidemeyen birinin kaçırdığı derslerin telafisini belirlenmiş ders saatleri nedeniyle yapamaması, örgün eğitimin dezavantaj yaratan yönlerindendir. Sonuç olarak baktığımızda örgün eğitimin, belli bir yaşa kadar katılım zorunluluğu olan, belirli bir kademeden sonra ise eğitime devam edip etmemenin öğrencinin tercihine bırakıldığı bir süreç olduğunu söyleyebiliriz. Çok yakından aşina olduğumuz ‘okul’ kavramı, örgün eğitimin verildiği kurumları karşılayan bir sözcük olarak karşımıza çıkıyor. Eğitimi tamamlamak ve sonrasında diploma alabilmek için derslere belirtilen zamanlarda, sınıflarda katılım sağlamak ve sınavlardan başarılı olmak zorunluluğu vardır. Örgün eğitimde olumlu davranış değişikliği oluşturma amacı vardır ve bu amacın gerçekleştirilmesi doğrultusunda bir denetim söz konusudur. Ancak, zaman ve mekan konusunda öğrencileri kısıtlaması açısından olumsuz sonuçlar yaratabilen bir eğitim türüdür.